گویش بوشهری از دیدگاه صرف و واج شناسی

چکیده گویش شناسی یکی از شاخه های علم زبان شناسی است که به مطالعه ی گویش های مختلف از دیدگاه واج شناسی، صرف، نحو و واژگان می پردازد. در واقع گویش را می توان به عنوان زیر شاخه ای از زبان قلمداد نمود که دارای نکات اشتراک و افتراق متعددی با زبان مادری خود می باشد. گویش بوشهری نیز به عنوان یکی از شاخه های زبان فارسی قلمداد می گردد که در شهرستان بوشهر از توابع استان بوشهر گفتگو می شود و دارای زبان مادری مشترک با زبان فارسی یعنی همان زبان ایرانی است که خود منشا هند و اروپایی دارد. در تحقیق حاضر، محقق قصد دارد که با برقراری تمایزاتی چند میان گویش بوشهری و فارسی معیار، به بررسی گویش مورد نظر از دو دیدگاه واج شناسی و صرف بپردازد. برای انجام این تحقیق سعی شده که در خصوص مسائل واج شناسی از نظریات چامسکی (1968) و در مسائل صرف از نظریات ینسن (1968) بهره گرفته شود. چامسکی در زمینه ی مسائل آوایی و واجی، واج را به عنوان یک واحد صوتی کمینه قلمداد می کند که سبب تمایز واژه های دارای معنی متفاوت از یکدیگر می گردد و ینسن نیز برای صرف و مسائل مربوط به آن به سه عنصر انواع کلمه، تصریف و اشتقاق قائل است. با توجه به بررسی هایی که در خصوص گویش مذکور و برقراری تمایز میان این گویش و فارسی معیار صورت گرفت، یافته های متعددی به دست آمد که همگی در اثبات فرضیه های ارائه شده در این تحقیق نقش بسزایی ایفا می نمایند. از جمله ی این یافته ها می توان به تفاوت در تعداد همخوان های گویش مذکور با فارسی معیار اشاره نمود که این گویش یک همخوان اضافه نسبت به فارسی معیار دارد. مورد دوم، فرایندهای آوایی مهم در این گویش می باشد که مواردی از قبیل ابدال، حذف، اضافه و قلب را شامل می گردد. همچنین می توان به تفاوت جایگاه نفی در جملات اسنادی اشاره نمود که بررسی داده های مربوط به این نوع جملات نشان می دهد که در گویش بوشهری، علامت نفی پیش از گروه فعلی به کار می رود، در حالی که در فارسی معیار این علامت قبل از فعل می آید. تفاوت دیگر میان این دو گونه ی زبانی، نشانه ی معرفه است که این نشانه در گویش بوشهری [ku] می باشد و موجبات تمایز میان اسامی معرفه و نکره را فراهم می آورد.